QR Kod bir linke veya belirli vCard gibi kişisel verileri içeren bilgiler barındırabilir. Sıklıkla kartvizitlerde veya restoran menülerinde karşımıza çıkan QR kodlar bize çok fazla veriyi elle girmek yerine otomatik olarak telefonumuza giriş yapma imkanı sağlar.
Gelelim bu konunun biz grafik tasarımcılar için önemli olan kısımlarına. QR kod kullanmamız istenen baskıya vereceğimiz tasarımlar yaparken dikkat etmemiz gereken bazı hususlar vardır. QR koldarın öncelikle çalışma mantığını anlayarak başlayacağımız bu yazımda baskıya vereceğiniz tasarımları nasıl hazırlayacağınızı göstermiş olacağım. QR kodları iki seçenekte ele alabiliriz, bunlar Statik ve dinamik QR kodlardır. Bundan da öncesinde QR Kodların ana çalışma mantığını ele alaım.
QR Kod Nedir?
QR kod, “Quick Response” (Hızlı Yanıt) anlamına gelir ve iki boyutlu bir barkod türüdür. QR kodlar, bilgi depolamak ve bu bilgiyi hızlı ve kolay bir şekilde erişilebilir kılmak amacıyla kullanılır. QR kodlar, genellikle kare şeklinde olup, içerdikleri bilgiye göre farklı desenlere sahiptir.
QR Kodlar Nasıl Çalışır?
QR kodlar, beyaz ve siyah karelerden oluşan bir matristir. Bu matris, kodun içerdiği bilginin belirli bir düzenle yerleştirildiği bir grid yapısıdır. QR kodlar, üç ana bileşenden oluşur:
- Konumlandırma Desenleri: QR kodun köşelerinde bulunan ve tarayıcı cihazların kodu doğru şekilde tanımlamasını sağlayan büyük karelerdir.
- Hizalama Desenleri: QR kodun ortalarında ve diğer köşelerinde yer alan daha küçük karelerdir. Bu desenler, kodun doğru hizalanmasını sağlar.
- Veri Alanı: QR kodun geri kalan kısmı, kodun içeriğini taşıyan bölgedir.
QR kodların taranması için bir akıllı telefon veya QR kod okuyucu cihaz gereklidir. Cihaz, QR kodu taradığında kodun içindeki bilgiyi çözerek kullanıcıya sunar. Basit gibi görünen bu sürecin içerisindeki veri alanını aslında bir iletişim dili gibi düşünebilirsiniz. Tam olarak her bir kare alanı için siyah veya beyazların var ve yok olması üzerine kodun çözülüp anlaşılması sonucu ortaya çıkan harflerin bizim tarafımızdan anlamlı bir sonuç oluşturmasıyla tamamlanır.
Statik QR Kodlar
Statik QR kodlar, oluşturulduktan sonra içeriği değiştirilemeyen kodlardır. Aslında dinamik QR kodlara göre çalışma mantığında hiç bir fark yoktur. Statik olan QR kod belirlediğiniz bir linke yönlendirme yapabilir, veya içerisinde kısa bir metin bilgisi barındırabilir. Bir kez oluşturulduktan sonra içeriği değiştirilemez, kullanımı kolay ve süresizdir, ücretsiz olarak istediğiniz kadar üreterek baskıya rahatlıkla verilebilir.
Kartvizitler, ürün etiketleri, broşürler ve posterler gibi sürekli sabit bir linke yönlendirme gereği duyulan her yerde kullanılabilir.
Dinamik QR Kodlar
Dinamik QR kodlar ise içeriği değiştirebilir ve izlenebilir kodlardır. Bu kodlar, oluşturulduktan sonra bile içerdikleri bilgiyi güncelleyebilir ve kullanıcı etkileşimlerini izleyebilir. Statik QR kodlardan farkı kişi kodu okuttuğunda belirlediğiniz siteye doğrudan gitmez! İlk olarak QR kodu oluşturduğunuz servise giriş yapar, bu servis sizin belirlediğiniz linke kullanıcıyı yönlendirir. Saniyeler içerisinde gerçekleşen bu süreçte kullanıcının ilk iletildiği servisten sizin istediğiniz siteye yönlenmesi arasında, kullanıcı verileri toplanabilir.
Bu sayede kaç kişinin QR kod sayesinde sizin linkinize girdiğini, hangi şehirlerden giriş yaptığını, hangi saatlerde daha fazla kullanıldığını gibi detayları aracı servis kaydeder. Bu sayede pazarlama kampanyaları gibi büyük kitlerlere erişen QR kodlar için veri analizi yapmakta etkilidirler.
Dinamik QR kodların bir avantajı da bir kere baskıya verilmiş olsa da, aracı hizmet sağlayan site üzerinde, nihai yönlendirmek istediğiniz linki değiştirebilme imkanı tanır. Sürekli linki güncellemek ve değiştimek gerektiği durumlarda, baskı ve değıtım maliyetlerinden istifade etmek için dinamik kodlar çok daha avantajlıdır.
Statik kodlarda bahsettiğim gibi tek bir satır metin bilgisini içeriğinde saklayabildikleri için aslında tüm QR kodlar bir link metnini okuyucu cihaza iletilerler. Dinamik QR kod olmasını sağlayan tüm olaylar girilen linkten sonra meydana gelen yönlendirme, takip ve istatistik verilerinden ibarettir.
Baskıya Gidecek Tasarımlarda Hangi Türde QR Kod Kullanılmalıdır?
Eğerki büyük bir kampanya ve QR kod okutma trafiği, analizi gibi detaylara hakim olmanız gerekmiyor ise, mutlaka statik QR kodlar kullanmalısınız. Dinamik QR kodların bir aracı hizmete ihtiyaç duyması nedeniyle aylık düzenli ödeme gerektiren yapılardır. QR kod oluşturucu siteye düzenli ödeme yapmak istemiyorsanız ve yalnızca bir linke yönlendirme amacıyla QR kod kullanacaksanız, statik QR kodlar ücretsiz ve ömür boyu kullanım sunarlar.
Dinamik QR kod oluşturucu bir site aracılığıyla oluşturulan QR kodlar düzenli abonelik ödemesi yapılmadığında veya deneme süresi dolduğunda iptal olacaktır, bu da baskıdan sonra QR kodu okutan kişilerin hata sayfasına yönlendirilmesine neden olacaktır.
| Özellik | Statik QR Kod | Dinamik QR Kod |
|---|---|---|
| İçerik | Değişmez | Değiştirilebilir |
| İzlenebilirlik | Yok | Var |
| Maliyet | Genellikle ücretsiz | Genellikle ücretli |
| Kullanım Alanları | Sabit bilgiler | Dinamik ve değişken bilgiler |
| Örnek Kullanım Alanları | Kartvizitler, ürün etiketleri, broşürler | Pazarlama kampanyaları, etkinlik yönetimi |
Tasarımlarımızda Nasıl Statik QR Kodlar Oluşturabiliriz?
Adobe Creative Cloud ürünleri kullanıyorsanız, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Adobe Indesign içerisinde kullanabileceğiniz bir eklenti bulunmakta. Bu eklenti sayesinde saniyeler içerisinde vektörel formatta statik QR kod oluşturarak tasarımlarınıza dahil edebilirsiniz.
Creative Cloud uygulamasını açın ve giriş sayfasında sağ panelde göreceğiniz eklentiler butonuna tıklayarak eklentiler sayfasına ulaşın.
Sol meüden tüm eklentiler seçeneğini seçerek alttaki arama kutusuna “QR Code Maker” ifadesini yazıdığınızda bir çok eklenti gelecektir. Dilediğinizi deneyebilir beğendiğiizi kullanabilirsiniz. Benim kullandığım ve tavsiyem QR Code Maker Pro, hem ücretiz hem de üç uygulama için uyumluluğu bulunmakta.
Bu eklentileri Photoshop veya diğer uygulamalarda üst menüde yer alan Window -> Extensions -> Qr Code Maker Pro seçeneğine tıklayarak kullanabilirsiniz.
Adobe uygulamaları kullanmadığınız senaryoda ise bir çok dinamik QR kod sağlayıcı site ücretsiz bir şekilde statik QR kod oluşturucuyu sistemlerinde barındırmakta. Alternatif olarak Chrome Web Mağazasından tarayıcı eklentisi olarak da benzer eklentiler bulabilirsiniz. Örneğin “QR Code Generator” ücretsiz ve statik QR kod oluşturmanıza imkan tanıyan bir eklentirdir.
vKart, SMS, doğrudan WhatsApp mesajı, arama, WiFi paylaşımı gibi detaylı içerik girişi ile oluşturabileceğiniz ücretsiz ve süresiz çalışan High Qr Code Generator web sitesini de kullanabilirsiniz.
